Δημήτριος Παν. ΛΟΥΚΟΣ: Οικογένεια – Σχολείο και Πρότυπο Ηθικής Ανάπτυξης Παιδιών

Οικογένεια – Σχολείο. Tου ΛΟΥΚΟΥ Δημητρίου

Δημήτριος Παν. ΛΟΥΚΟΣ Υπαστυνόμος Α΄. Διοικητής, Α.Τ. Αγίου Κηρύκου-Σάμου 

4ετής Φοιτητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας 

Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας-Τμήμα Νηπιαγωγών

Οικογένεια – Σχολείο θεσμοθετημένοι φορείς κοινωνικοποίησης που μπορούν να συμβάλλουν την ομαλή ένταξη του ανηλίκου στην Κοινωνία και την μείωση ή την αποτροπή του από Εγκληματικές Παραβατικότητες.

 

Πρότυπο Ηθικής Ανάπτυξης  Παιδιών [Στάδια]

1. 1.Αρχικά  Στάδια.

Καθώς τα παιδιά αναπτύσσονται, η σκέψη, το συναίσθημα και η συμπεριφορά αλληλεπιδρούν για να δώσουν ένα γενικό πρότυπο ηθικής ανάπτυξης.

Αρχικά, τα μικρά παιδιά [ από γέννηση μέχρι 2^ο ή 3^ο χρόνο] αρχίζουν να μαθαίνουν από τους γονείς τους το σωστό και το λάθος.

Οι εν λόγω γονείς που μιλούν στα παιδιά τους αποτελούν ένα μοντέλο επιθυμητής ηθικής συμπεριφοράς, ενισχύουν την καλή συμπεριφορά των παιδιών τους και χρησιμοποιούν ήπια τιμωρία εφόσον χρειαστεί, κατευθύνοντας έτσι το παιδί προς μία θετική ηθική κατεύθυνση.

1. 2.Το Στάδιο της Πρώτης Παιδικής Ηλικίας

Η επόμενη φάση [από 2 έως 6 ετών] αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη γνωστική ωριμότητα του παιδιού και την αναπτυσσόμενη ικανότητά του να αποφασίζει ποιο είναι το σωστό και ποιο λάθος.

Τώρα το παιδί αρχίζει να

αλληλεπιδρά με πολλές φιγούρες κύρους, εκτός των γονιών του, από  εκπαιδευτικούς, διευθυντές σχολείων, προπονητές, κ.λ.π. που έχουν λογικές απαιτήσεις από αυτό.

Τα ανωτέρω άτομα εκπαιδευτικοί κ.λ.π. αποκτούν μεγάλη σημασία στη ζωή του παιδιού.

1. 3.Το Στάδιο της Μέσης  Παιδικής Ηλικίας

Καθώς μπαίνουν τα παιδιά στο επόμενο στάδιο [από 6 περίπου  έως 11 ετών] αλληλεπιδρούν επίσης με τα αδέλφια τους, με τους συμμαθητές τους κατά τις σχολικές δραστηριότητες και με τους φίλους τους στα παιχνίδια και σε άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.

Συναντούν την πραγματικότητα των κανόνων, κανόνων που, δεν υπαγορεύονται από την γονεϊκή εντολή.

Ως αποτέλεσμα, μαθαίνουν για τη διαμόρφωση και τη συμμόρφωση σε κανονισμούς καθώς και για το τι συμβαίνει στα παιδιά που δεν συμμορφώνονται.

Με αυτόν τον τρόπο, τα παιδιά λειτουργούν ως συμμετέχοντες σε παιχνίδια και δραστηριότητες όπου πρέπει να υπακούουν στους κανόνες και ταυτόχρονα, ως μορφές εξουσίας όταν, κατά καιρούς, ορίζουν αυτά τα ίδια τους κανόνες.

1. 4.Το Στάδιο της Εφηβείας

Καθώς ωριμάζουν γύρω στα 12 με 13, [η αρχή της εφηβείας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί], τα παιδιά μαθαίνουν να «ημερώνουν» εκείνες τις παρορμητικές πράξεις τους που συγκρούονται με τους κανόνες και τους κανονισμούς της κοινωνίας τους.

            Τα παιδιά πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σκεπτόμενα όντα. Το παιδί, όπως ακριβώς και ο ενήλικας, θεωρείτε ότι διατηρεί περισσότερο ή λιγότερο συνεκτικές «θεωρίες» όχι μόνο σχετικά με τον κόσμο αλλά και σχετικά με το μυαλό του και με τον τρόπο που αυτό λειτουργεί. Αυτές οι απλοϊκές θεωρίες ταυτίζονται με εκείνες των γονέων και των εκπαιδευτικών όχι μέσω της μίμησης, ούτε μέσω της διδασκαλίας, αλλά μέσω του διαλόγου, της συνεργασίας και της διαπραγμάτευσης.

            Ο Εκπαιδευτικός υιοθετώντας και αυτό το μοντέλο της Εκπαίδευσης, πρέπει να ασχολείται λίγο περισσότερο με την ερμηνεία και την κατανόηση χωρίς να αμελεί την επίτευξη της γνώσης  των γεγονότων ή της επιτυχούς επίδοσης.

            Τα γονίδια παρέχουν ένα σχέδιο δράσης που μεταφέρεται στα κύτταρα, στους ιστούς και στα όργανα του σώματος, επηρεάζοντας την εξέλιξη τόσο ευρέως διαφορετικών χαρακτηριστικών της ανάπτυξης όπως η ανάπτυξη του εγκεφάλου και η ιδιοσυγκρασία. Από την άλλη πλευρά, τα πολύπλοκα και εμπλεκόμενα στοιχεία του πλαισίου αναφοράς, που ποικίλουν από την οικογένεια στους φίλους, στα σχολεία και στην ευρύτερη κοινωνική σφαίρα, υφαίνουν ταυτόχρονα τα δίκτυα της επιρροής τους.

            Η σκέψη είναι φανερό ότι περιλαμβάνει τις υψηλότερες νοητικές διαδικασίες: επίλυση προβλημάτων, λογικό συλλογισμό, δημιουργικότητα, δημιουργία εννοιών, μνήμη, ταξινόμηση κ.λ.π.  

            Ένα ιδιαίτερο σημαντικό χαρακτηριστικό της σκέψης των παιδιών είναι ότι αλλάζει διαρκώς. Συγκρίνοντας ένα βρέφος με ένα δίχρονο παιδί, ένα δίχρονο παιδί με έναν εξάχρονο και έναν εξάχρονο με έναν έφηβο, είναι εύκολο να εκτιμήσουμε το εύρος αυτών των αλλαγών.

            Οικογένεια ως ο μεγαλύτερος φορέας στην κοιωνικοποίηση του παιδιού, όλες οι οικογένειες είναι δυναμικές και όχι στατικές.

Σίγουρο είναι ότι για τη μακροχρόνια ενότητα των γονέων χρειάζεται προσπάθεια, για να υπάρξει «άθικτη» οικογένεια. Το ερώτημα είναι πως θα επιτευχθεί αυτό; Ξεκινώντας από μικρές, κοινές καθημερινές στιγμές, ανταλλαγή εμπειριών, συζήτηση για μικρά και μεγάλα θέματα, που απασχολούν την οικογένεια. Αφιερώνουμε χρόνο και αγάπη σε πράματα που ξέρουμε ότι είναι σημαντικά για την σύντροφός μας και αποφεύγουμε άλλα, που ξέρουμε ότι την ενοχλούν. Φροντίζουμε μέσα στην οικογένεια να υπάρχει ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ που είναι η θεμέλια λίθος..

Τα παιδιά που παραμένουν σε «άθικτες» οικογένειες, ή τα παιδιά με οικογενειακά προβλήματα π.χ. που βιώνουν το θάνατο ενός γονιού, ή που αντιμετωπίζουν το διαζύγιο των γονιών τους κ.λ.π  ΔΕΝ πρέπει να αλλάζει η ιδέα της γονεϊκής  φροντίδας, πρέπει να θωρακίζουν τα παιδιά, με ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ δομώντας τα, με τα κάτωθι  στοιχεία που συμβάλλουν στην αίσθηση της αξίας που έχει το παιδί:

Α]Αίσθηση φυσικής ασφάλειας. Τα παιδιά που νιώθουν ΣΩΜΑΤΙΚΑ ασφαλή δεν φοβούνται μήπως πληγωθούν, γεγονός που  τα βοηθά να αναπτύξουν αισθήματα ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ.

Β] Αίσθηση συναισθηματικής σιγουριάς. Τα παιδιά που δεν υφίστανται ταπείνωση ή σαρκασμό νιώθουν ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ ασφαλή, που σημαίνει ότι είναι πρόθυμα να ΕΜΠΙΣΤΕΥΘΟΥΝ  τους άλλους.

Γ] Αίσθηση Ταυτότητας. Τα παιδιά που γνωρίζουν «ποια είναι» έχουν επιτύχει ένα βαθμό ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ που τους δίνει την ικανότητα να αναλάβουν την ευθύνη των πράξεών τους και να έχουν καλές σχέσεις με τους άλλους.

Δ] Αίσθηση του ανήκειν. Τα παιδιά που είναι ΑΠΟΔΕΚΤΑ από τους άλλους νιώθουν άνετα να αναζητούν νέες σχέσεις και αρχίζουν να αναπτύσσουν αίσθηση ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ και ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗΣ.

Ε] Αίσθηση Επάρκειας. Τα παιδιά που έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους να κάνουν ορισμένα πράγματα είναι ΠΡΟΘΥΜΑ να προσπαθήσουν να μάθουν να κάνουν καινούργια πράγματα και επιμένουν έως ότου επιτύχουν.

            Η ανησυχία για την Επάρκεια αρχίζει γύρω στα 7 με 8 χρόνια και υποδηλώνει ότι συμβαίνουν αναπτυξιακές αλλαγές στην αυτοεκτίμηση.

Είναι ενδιαφέρον ότι, πριν ακόμη ξεκινήσουν το σχολείο, τα παιδιά στα οποία υπάρχει σωστή γονεϊκή φροντίδα κατά κανόνα αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους και πιστεύουν ότι είναι σημαντικά.

Ωστόσο, καθώς αρχίζουν να αξιολογούν τον εαυτό τους σε ΣΥΓΚΡΙΣΗ με τους συμμαθητές τους, η εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους γίνεται πιο ρεαλιστική.           [ Εδώ έρχεται να παίξει πρωταρχικό ρόλο ο Εκπαιδευτικός].

  

"Τα γράμματα είναι από τις πιο ευγενικές ασκήσεις κι από τους πιο υψηλούς πόθους του ανθρώπου.

Η παιδεία είναι ο κυβερνήτης του βίου. Κι επειδή οι αρχές αυτές είναι αληθινές, πρέπει να μην ξεχνούμε πως υπάρχει μια καλή παιδεία εκείνη που ελευθερώνει και βοηθά τον άνθρωπο να ολοκληρωθεί σύμφωνα με τον εαυτό του και μια κακή παιδεία εκείνη που διαστρέφει και αποστεγνώνει και είναι μια βιομηχανία που παράγει τους ψευτομορφωμένους και τους νεόπλουτους της μάθησης, που έχουν την ίδια κίβδηλη ευγένεια με τους νεόπλουτους του χρήματος.

Γ. Σεφέρης

 

Ιδιαίτερα οι Εκπαιδευτικοί που εργάζονται με εφήβους:

 

*Να βοηθούν τους μαθητές να αποδεχτούν τις σωματικές, σεξουαλικές και γνωστικές αλλαγές της Εφηβείας και να εστιάσουν σε σαφώς καθορισμένους στόχους που αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό  καθήκον, η επίτευξη του οποίου θα βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν αυτο-έλεγχο και να αποκτήσουν μια υγιή αίσθηση ταυτότητας.

*Οι  Εκπαιδευτικοί παίζουν βασικό ρόλο στη διεργασία αυτή, λόγω της καθημερινής επαφής τους με τους μαθητές. Στην πραγματικότητα, μπορεί να είναι οι πρώτοι που θα παρατηρήσουν αλλαγές στη συμπεριφορά, όπως αλλαγές της διάθεσης, ξεσπάσματα οργής, μείωση της σχολικής επίδοσης, αίσθηση κόπωσης, παραβατικότητα,  νέους φίλους που μπορεί να σηματοδοτούν επερχόμενα προβλήματα.

*Να διοργανώνονται σεμινάρια προς τους Εκπαιδευτικούς  σε κάθε Νομό της Χώρας με θέμα:[ Πρόγραμμα παρέμβασης για τους διαταρακτικούς μαθητές].

Να συμπεριλαμβάνουν, τον ηγετικό ρόλο του σχολείου, στην καθιέρωση του προγράμματος σε συνδυασμό με τον σχολικό ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, μόλις αρχίζει να εμφανίζεται η αντικοινωνική συμπεριφορά του μαθητή, όσο νωρίτερα, τόσο καλύτερα.

Τα προγράμματα να έχουν στόχο την καταπολέμηση της βίας, η χρήση ναρκωτικών ουσιών, η κατανάλωση αλκοόλ , οι κλοπές κ.λ.π.

Το πρόγραμμα πρέπει να περιλαμβάνει Διδασκαλία καθοριστικών προσωπικών, ακαδημαϊκών και κοινωνικών δεξιοτήτων που χρειάζονται αυτοί - οι σε κίνδυνο μαθητές για να επιτύχουν το σχολείο.

*Κρίνεται αναγκαίο, ένα σύντομο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τους γονείς, το οποίο δίνει έμφαση στη σημασία του να είναι ενήμεροι για τις δραστηριότητες των παιδιών και στην κατάλληλη εμπλοκή των γονιών στη ζωή των παιδιών τους καθώς και στην επιδέξια χρήση επαίνου και των ανταμοιβών [τονίζοντας τα θετικά], σε συνδυασμό με τη δίκαιη πειθαρχία.

 Εφαρμόζοντας από τη μία, τη σωστή γονεϊκή φροντίδα στο παιδί, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα και να αποβάλλει τα αρνητικά της η οικογένεια όπως: την ασυδοσία, την υπερβολική πειθαρχία, την άσκηση σωματικής βίας, την υπερπροστατευτική διάθεση, την υπερκατανάλωση υλικών αγαθών, την σύγκριση του παιδιού τους με άλλα και από την άλλη ο ρόλος του σχολείου να είναι οικοδομητικός θα υπάρξει σε μεγάλο ποσοστό αποτροπή των ανηλίκων από Εγκληματική παραβατικότητα.

Δημήτριος Παν. ΛΟΥΚΟΣ

Υπαστυνόμος Α΄.

Διοικητής, Α.Τ. Αγίου Κηρύκου-Σάμου

 

4ετής Φοιτητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας-Τμήμα Νηπιαγωγών

Πηγές: Βιβλιογραφία Stepheh N.Elliott, Thomaw R.Kratochwill

Joan Littlefield Cook, John F.Travers

Εκπαιδευτική Ψυχολογία σελ. 149-155